Ayak başparmağının kenarından büyüyen kemik çıkıntısı ”halluks valgus” nedir?
Ayak başparmağınızda oluşan kemik çıkıntısı ”halluks valgus” olarak adlandırılır; başparmağın içeri doğru eğilmesi demektir. Ayak başparmak ekleminin etrafında oluşan şişliğe ise bunyon adı verilir.
Ayağımdaki kemik neden büyüyor?
Halluks valgusun nedeni tam olarak anlaşılamamakla birlikte sivri burunlu, yüksek topuklu ayakkabılar, kovboy çizmeleri başlıca sorumlu tutulanlardır. Kadınlarda daha sık görülmesinin, hem topuklu ayakkabı tercihlerinden hem de bağlarındaki yapısal gevşeklikten kaynaklandığı düşünülmektedir. Ayakkabı gibi mekanik etkenler dışında romatoid artrit (iltihaplı eklem romatizması), inme ve yaşlılık gibi nedenlerden kaynaklanan mekanik etkenlere bağlı olarak da görülebilmektedir. Ayrıca, genetik yatkınlık faktörü de halluks valgus için söz konusudur. Ailesinde halluks valgus olanlarda bu durumun görülme olasılığı, olmayanlara göre çok daha yüksektir.
Bütün bunların dışında sorunun kaynağı ayak olmayabilir. Vücudumuzun herhangi bir bölgesinde oluşan bir problemin kaynağı sıklıkla o bölge değildir. Kaslardaki dengesizliğe bağlı olarak, ileum (leğen kemiği) pozisyonunun bozulması, ayaktaki halluks valgusa kaynak oluşturabilir. Leğen kemiği pozisyonunun değişmesi ise nöromuskuler kontrol dediğimiz, duyusal girdilere karşı kas aktivite mekanizmasının bozulmasına sebep olur. Oluşan bu dengesizlik; bir zincir şeklinde diz, ayak bileği ve ayağın pozisyonunu etkiler . Böylece gelişebilecek düztaban ise halluks valgus gelişmesine sebep olabilir.
Sorunun ana kaynağını tespit etmek için yapılması gereken en önemli şey ayrıntılı bir değerlendirmedir.
Değerlendirme nasıl yapılır?
Hastanın şikayetleri, semptomları ve fizik muayene bulguları değerlendirilir. Fizyoterapist tarafından yapılan değerlendirme, hastanın yürüyüşünün gözlenmesi ile başlar. Daha sonra, mutlaka detaylı postür değerlendirmesi ve ayak analizi yapılarak, vücut bir bütün olarak ele alınır. Yukarıda da bahsettiğimiz gibi problem birçok yerden kaynaklanabilmektedir. Gerçek sebebi bulup çözemezsek doğru bir tedavi programı oluşturamayız.
Yapılan değerlendirmeler neticesinde uygun tedavi programı belirlenir.
Kemik çıkıntım düzelir mi?
Tedavi basamak basamak ilerler.
Tedavi yöntemine karar verirken hastanın temel şikâyeti, mesleği, hobileri ve sosyal aktiviteleri göz önünde bulundurulmalıdır. Öncelikle konservatif (cerrahi dışı) tedavi yöntemleri denenmelidir. Bu yöntemler semptomları gidermeye, ağrıyı azaltmaya ve deformitenin ilerlemesini önlemeye yöneliktir.
- Tedavide ilk basamak, doğru ayakkabı seçimidir.
Halluks valgusun konservatif tedavisi, oluşan çıkıntı üzerindeki basıncı azaltmak için yeterli büyüklükte bir ayakkabı seçimi ile başlar. Parmakların rahat hareket etmesini sağlayan, geniş burunlu ve tercihen yumuşak tabanlı, yumuşak bir deri ayakkabı şikayetleri önemli ölçüde azaltacaktır. Basınç noktalarının giderilmesi ve germe uygulanması gibi ayakkabı modifikasyonları da faydalı olabilir.
- İkinci basamak fizyoterapidir.
Semptomların azaltılması, deformitenin düzelmesi veya kontrol altına alınması için fizyoterapistiniz tarafından uygulanan germe ve mobilizasyon egzersizleri, bantlama teknikleri kullanılabilir. En etkin tedavi egzersizdir ve mutlaka yürüyüş eğitimini de içermelidir.
- Üçüncü basamakta çeşitli ortotik yaklaşımlar bulunmaktadır.
Parmak arası makara, halluks valgus gece ateli, halluks valgus gündüz ateli, bunion yastığı gibi destekler kullanılabilir.
Halluks valgus tedavisinde üç farklı konservatif yaklaşımın karşılaştırmalı olarak etkinliğini araştırmak için bir çalışma yapılmıştır. Birinci gruba parmak makarası, ikincisine geceleri giyilecek halluks valgus ateli ve üçüncü gruba mobilizasyon (eklemler arası hareketlendirme) egzersizleri verilmiştir. 3 aylık bir uygulama sonrası karşılaştırma yapıldığında, parmak arası makara kullanımının ağrı ve deformite şiddetinin azalmasında etkisiz kaldığı; gece ateli ile ağrının bir miktar azaldığı ancak deformite şiddetinin azalmadığı sadece derecesinin korunduğu görülmüştür. Egzersiz uygulayan grupta ise ağrı ve deformite şiddetinde anlamlı azalma sağlanmıştır.
Yukarı da bahsettiğimiz gibi tedavide kullanılan diğer bir yöntemde fizyoterapistiniz tarafından yapılan bantlamadır. Bantlama etkinliği üzerine yapılan bir çalışmada ise halluks valguslu hastalarda 10 günlük bantlama uygulamasından sonra ağrı ve eklem dizilimi iyileşmiştir.
Sonuç olarak yapılan çalışmalarda da gösterildiği üzere en etkin tedavi yöntemi EGZERSİZDİR. Bunun için lütfen bir fizyoterapiste danışın!
Şanslısınız, fizyoterapistiniz burada!
Büşra Postallı YÖRÜK, Fizyoterapist (Fizyoterapistinizle ilgili detaylı bilgi almak için lütfen tıklayınız.)
