YAZI DİZİSİ: Multiple Skleroz’a Bir de Bu Açıdan Bakın! -3

Egzersizle ilgili nelere dikkat etmeliyim?(Egzersizle ilgili dikkat edilmesi gerekenler)

• Vücut sıcaklığında artış, MS bulgularını kötüleştirebilir. Bu nedenle MS’te egzersiz öncesi vücut sıcaklığının uygun seviyeye düşürülmesine yönelik uygulamalar önerilmektedir.
• MS için egzersiz yaparken yorgunluk seviyesini kontrol altında tutarak ilerlemek, dikkat edilmesi gereken bir diğer önemli husustur.
• Görme, kasılma ve denge problemleri olan MS’li bireylerin güvenli zemin ve ortamlarda egzersiz yapabilmeleri için gerekli önlemlerin alınması her zaman hatırlanmalıdır. Havuz egzersizleri yapılacak ise kaygan zemine uygun ayakkabıların temin ve tutunma desteğinin havuz içi ve kenarlarına monte edilmiş olması gerekir.

Hangi egzersizler MS için uygun?

• Çok tekrarlı aerobik egzersizler (hafif düzey terapötik yer egzersizleri-pilates, yoga gibi veya mesafenin kademeli olarak arttırıldığı yürüyüşler), beyinde hipokampüs adı verilen bölgenin büyümesini sağlayarak hafızayı arttırmaktadır. Ayrıca hastaların en çok şikayet ettiği yorgunluk bulgusunun yine aerobik egzersizler ile en iyi şekilde tedavi edilebildiği saptanmıştır. En kolay ulaşılan, özel bir ortam gerektirmeyen, hijyen problemi yaratmayan ve maliyeti düşük yöntemler olduğu için sıklıkla tercih edilen egzersizlerdir.
• MS’te önerilen diğer egzersizler su içi ve yüzme egzersizleridir. Su içi egzersizler; egzersiz bisikleti ile yapılan aerobik, pilates ve solunumla kombine güçlendirme egzersizleri ile karşılaştırıldığında MS için aynı etkiyi sağlar. Su içi egzersizlerin aerobik egzersizlere göre bazı avantajları vardır. Bunlar vücut sıcaklığının daha kolay ayarlanabilmesi, çok yönlü hareket edilebilmesi ve suyun kaldırma kuvvetinden yararlanarak hareketlerin kolaylaştırılabilmesi ya da hareketlerin hızını değiştirmek gibi basit bir yöntemle zorluk derecesinin ayarlanabilmesidir. MS’te ağrı için en etkili bulunan su içi egzersiz Ai-Chi’dir. Ai-Chi; Tai-Chi ve Qigong egzersizlerinin birleşiminden oluşan ve su içinde uygulanan bir egzersiz konseptidir. 20 haftalık uygulamadan sonra bu egzersizin MS’li bireylerde ağrıyı azalttığı ve egzersiz sonlandırıldıktan 10 hafta sonra da aynı etkiyi koruduğu bildirilmiştir.
• Daha önce MS’te uygulanması korkulan ilerleyici dirençli egzersiz (İDE) eğitimlerinin, kas gücü ve hacmini geliştirmesinin yanı sıra; denge ve fonksiyonel kapasite üzerinde de olumlu etkiler yarattığı ve MS’li bireylerin özür derecesini azalttığı ortaya çıkmıştır. İDE programlarının MS’te 8-12 hafta uygulanması yeterlidir. Yüksek yoğunluklu aralıklı eğitim programları ise aynı etkiyi ortaya çıkarması için sadece 3 hafta uygulanması yeterlidir.

MS’TE EGZERSİZ REHBERİM FİZYOTERAPİST!

Dirençli egzersiz programlarının, rehber olmadan ev programı olarak uygulandığı takdirde MS’li bireylerde sadece kas gücü ve hacmini arttırdığı; fakat fonksiyonel kapasite ve dengeyi iyileştirmediği kanıtlarla ortadadır (5). MS’in sistemik bir rahatsızlık olması; bu sistemleri aynı anda ele alan dikkatli ve bütüncül yaklaşımı ve uygulanacak yüklenmenin güvenli sınırlarda yapılarak kar-zarar dengesinin iyi hesaplanmasını gerektirir. Bu nedenle diğer tüm hareket sistemi rahatsızlıklarında olduğu gibi MS’te de egzersiz rehberiniz FİZYOTERAPİST’tir. Ve gördüğünüz gibi Multipl Skleroz, tüm bu anahtarlarla kilitleri, zaman içerisinde ve çaba göstererek açabileceğiniz çözümlenebilen ve yönetilebilen bir hastalıktır.

Endişelenmeyin, fizyoterapistiniz burada!

Seda TÜRKYILMAZ, Fizyoterapist (Fizyoterapistinizle ilgili detaylı bilgi almak için lütfen tıklayınız.)

Bu yazı dizisinin birinci bölümünü okumak için lütfen buraya tıklayın.

İkinci bölümünü okumak için lütfen buraya tıklayın.

KAYNAKLAR

1. Altowaijri G, Fryman A, Yadav V. Dietary interventions and multiple sclerosis,  Current neurology and neuroscience reports,  2017.

2. Ferreira APS, Junior A, Salgado P, Medola F, Christofoletti G. A Controlled clinical trial on the effects of exercise on lower urinary tract symptoms ın women with multiple sclerosis,  American Journal of Physical Medicine & Rehabilitation, 2019.

3. Carvalho LSC, Nascimento OJM, Rodrigues LLFR, Matta APDC. Relationship between expanded disability status scale scores and the presence of temporomandibular disorders in patients with multiple sclerosis, European Journal of Dentistry, 2018.

4. Khan F, Amatya B. Rehabilitation in multiple sclerosis: a systematic review of systematic reviews, Archives of Physical Medicine and Rehabilitation,  2017.

5. Reynolds ER, Ashbaugh AD, Hockenberry BJ, McGrew CA. Multiple Sclerosis and Exercise: A Literature Review, Current Sports Medicine Reports,  2018.

6. Deisenhammer F, Bauer A, Lechner I. Vitamin D and physical activity in multiple sclerosis (P2. 347), 2018.