Toplumumuzda ve dünya genelinde çocukluk çağında idrar kaçırma; sık görülebilen ve tedavisi mümkün olan ve pek çok sebebe bağlı olarak ortaya çıkabilen bir durumdur. Bu yazımızda herhangi bir organik sebebe (hastalığa) bağlı olmayan çocukluk-ergenlik çağındaki idrar kaçırma probleminden bahsedeceğiz.
Öncelikle “kaçırma” olarak tanımladığımız şey nedir?
Çocuklarımız, 5 yaşına geldiğinde tuvaletini kontrol edebilir duruma gelir. 
5 yaş ve sonrasında ise;
- Gündüz/gece veya hem gündüz hem gece,
- Uzun süre tuvalete gitmeyi erteleyip tuttuktan sonra,
- Zıplama, koşma gibi bir aktiviteyle, sıkışıp tutamayarak veya
- Gece uykudayken 1 damla bile olsa iç çamaşırına kaçması; idrar kaçırma olarak kabul edilir.
Temelde “sürekli ve aralıklı kaçırma” olarak iki kategoriye ayrılır.
Sürekli kaçırma, yani sürekli idrar sızıntısının olması genellikle bir anatomik veya nörolojik problemle ilişkili olarak ve tüm yaş aralıklarında görülebilirken; aralıklı kaçırma 5 yaş ve üzeri çocukların gündüz, gece veya hem gündüz hem gece belirli semptomlarla birlikte, idrar miktarından bağımsız olarak anlık kaçırması olarak değerlendirilir.
İdrar kaçırma şikayeti olan çocuklarda mesanemizin başlıca görevi olan idrarı depolama ve boşaltmanın uygun şekilde yapılıp yapılmadığının değerlendirmesi yapılır. Bazen mesane tam dolmadan dolmuş gibi sinyal gönderebilir veya idrarı boşaltmak için çalışan kaslar uygun şekilde gevşeyip kasılamıyor olabilir. Ayrıca aciliyet hissi ve erteleme gibi birtakım belirtiler, idrar kaçırma olmaksızın görülebilir fakat ilerleyen zamanda idrar kaçırmaya zemin teşkil edebilir. 
Bu sebeple çocuklarımızda kaçırma mevcut olsun veya olmasın onları şu maddeler ışığında gözlemleyelim:
–İşeme sıklığında artış veya azalma: Günde 7 kez üstü artmış, 3 kez altı azalmış işeme sıklığı olarak değerlendirilir.
-Tuvalette otururken bacakları içe bükme (W duruş)
-İşemeyi başlatmada zorluk, geç başlatma
-Tuvaletten kalkarken damlatma-kaçırma
-İdrar/dışkı yaparken ıkınma
-Kabızlık
-İşemede (başlatmak için veya devam ettirebilmek için) karnına bastırma
-Çabuk sıkışma ve aciliyet hissi
-İdrar veya dışkı kaçırma: İç çamaşırında leke var mı ?
-Kesikli işeme: İşeme sırasında kesilip tekrar başlamasıdır.
-Düşük akımlı işeme
-İşeme sırasında ağrı veya yanma
-Genital bölgede, mesanede ağrı
-İdrarı tam boşaltamama hissi
-Erteleme manevraları: Erteleme manevralarının varlığı önemlidir. Çocuklar genelde şu sebeple erteleyebilirler:
- Aciliyet ve sıkışma hissini bastırmak için,
- Oyunu bırakamıyorsa,
- Hijyen sebebiyle okul veya toplu mekanlarda lavaboyu kullanmaktan çekiniyorsa,
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite varlığı,
- Sıklıkla aileye karşı gelme durumu gibi altyapı oluşturan sebepler varsa çocuk ertelemek için sallanma, zıplama, çömelme, bacakları çaprazlama, sandalye kenarına oturma, genital organı tutma, ayak parmak uçlarında durma gibi manevralar yapabilir.
Gün içerisinde ve lavaboda gözlemleyeceğiniz bu maddelerden herhangi biri varsa lütfen bir çocuk üroloğu ve pelvik taban fizyoterapistinden destek alınız. 
Yapılan bilimsel çalışmalarda idrar kaçırma ve artmış işeme sıklığı şikayeti ile başvuran çocuklarda kaçırmanın; pelvik taban fizyoterapisi ve içerisindeki üroterapi programı, tuvalet alışkanlığında değişiklikler ile tamamen önlenerek çocuğun günlük normal işeme sıklığına ulaştığı gösterilmiştir.
Çocuklarda idrar kaçırma, pelvik taban fizyoterapisiyle son derece güzel ilerleme kaydedip sonuç aldığımız bir durumdur.
Şanslısınız fizyoterapistiniz burada !
Selin ÖZCAN, Fizyoterapist (Fizyoterapistinizle ilgili detaylı bilgi almak için lütfen tıklayınız.)
KAYNAKLAR:
-
Maternik M, Krzeminska M, Zurowska A. The Management of Childhood Urinary Incontinence, Pediatric Nephrology, 2015.
-
Von Gontard A, Niemczyk J, Wagner C, Equit M. Voiding Postponement in Children, European Child&Adolescent Psychiatry, 2016.
-
Reilly M, Homsy Y. Treatment of a Child with Daytime Urinary Incontinence, Pediatric Physical Therapy, 2008.
-
Pekbay Y, Ergin O, Topuz B, Sarikaya S, Acar ZZ, Irkilata HC, Dayanc MM. The effects of pelvic floor muscle rehabilitation (PFMR) on symptoms, voiding and pevic floor muscle parameters in children with overactive bladder, European Urology Supplements, 2019.
