Sabah, kalçasında ve kasığında ağrı şikayeti ile randevu alan hastamı beklerken aklımdan geçen buydu: ”İnşallah fıtıktır.”
Sonra, aklıma insanlara ağrılarının fıtıktan kaynaklandığını söylerken, ne kadar zorlandığım geldi. Söze nasıl dikkatli girdiğim, genelde şöyle başlıyorum “Lütfen korkmayın!… Ağrınız fıtıktan kaynaklanıyor. Ama bu, başınıza gelebilecek en iyi şey çünkü sebebi biliyoruz ve tedavisi çok kolay.” Neden insanlara “Fıtığınız var.” dendiğinde yaşadıkları korku, kaygı, bıkkınlık, çökkünlük çok büyük oluyor?
Fıtıkla ilgili bir sürü yanlış bilgi, o kadar uzun zamandır kabul görüyor ki “Bir kere yakalandın mı kurtulamazsın.”, “Ameliyat olman şart.”, “En ufak harekette fıtık pörtleyecek.” vs. İnanç sistemimizde fıtık, korkunç bir canavar olarak kodlanmış durumda. Bu da insanların, fıtık olduklarını duyduklarında sanki kanser oldukları söylenmiş gibi büyük tepki göstermelerine sebep oluyor.
Gerçek ise tam tersi. Ağrınız olduğunda bunun fıtıktan kaynaklanması başınıza gelebilecek en iyi şey. Yani fizyoterapist olarak, yeni bir hastayı beklerken “Allahım inşallah fıtıktır!” diye dua edeceğim kadar iyi bir senaryo.
Çünkü öncelikle MR görüntüsüne ihtiyaç yok. Fıtık olup olmadığını iki tane, çok basit klinik test ile tespit etmek mümkün. Ağrının fıtıktan kaynaklandığından emin olduktan sonra tedavisi çok kolay, hızlı ve kesin. Tabii yanınızda ne yaptığını bilen biri varsa.
Bir kere eski inanışın aksine artık biliyoruz ki fıtık, doğru tedavi yaklaşımıyla %100 iyileşebiliyor. Ameliyat ya da iğne gibi uygulamalardan bahsetmiyorum. Tamamen egzersizle. Spor salonuna gittiğinizde yaptığınız türde egzersizler, pilates ya da yogadan bahsetmiyorum. Fizyoterapide terapötik egzersiz dediğimiz, her kişinin şikayetine ve değerlendirme sonucuna göre özel olarak verilen, tedavi edici egzersizler mevcut.
Fıtık tedavisi için de kullandığımız terapötik egzersizler var. Bu egzersizler, fizyoterapist gözetiminde sistematik olarak uygulandığında, bir ay gibi kısa bir sürede tüm şikayetlerden kurtulmak mümkün.
Neden bu kadar kolay olduğunu, size anatomi ve fizik bilgilerine dayanarak anlaşılır bir dille anlatmam yeterli. Fıtıklaşmalar; omurların üzerinde yük dağılımının, günlük yaşamınızın büyük kısmında eşit olmamasından kaynaklanır. Kaykılarak oturmak, karnı içeri çekme alışkanlığı, kalça yerine belden hareket etme alışkanlığı gibi omurganın öne bükülü olarak geçirdiği süre uzadıkça omurların ön tarafında artan yük, diski sinirlere doğru iten bir mekanik oluşturur. Yani beliniz yuvarlak olarak geçirdiğiniz süreyle doğru orantılı olarak fıtık geliştirme ihtimaliniz artar. Ancak şunun altını çizmek gerekir ki fıtık geliştirmeniz kesinlikle ağrı yaşayacağınız anlamına gelmiyor, zira yaş ortalamalarına göre MR görüntüsünde fıtık olup hiçbir şikayeti olmayan insanların yüzdelerine şuradan bakabilirsiniz. Burada, fıtığın iyileşmesini sağlayan ve tekrarlamasını önleyen anahtar nokta, postür ve hareket eğitimidir. Yani fizyoterapist, günlük hayatınızda kullandığınız pozisyonları ve hareket alışkanlıklarınızı analiz eder ve en başta fıtık geliştirmenize sebep olan yatma, oturma, ayakta durma pozisyonları ile hareketlerinizi düzeltici önerilerde bulunur. Bundan sonra sizin bunları fark edip değiştirme hızınızla doğru orantılı olarak iyileşme süreci devam eder. Çalışmalar, 3 – 6 ayda, MR görüntüsünde özellikle büyük fıtıkların neredeyse tamamen geri çekilebildiğini gösteriyor.
Yani fıtığınız varsa korkmayın, fizyoterapistiniz burada.
KAYNAKLAR
-
Brinjikji W, Luetmer PH, Comstock B, et al. Systematic Literature Review of Imaging Features of Spinal Degeneration in Asymptomatic Populations.AJNR Am J Neuroradiol. 2015 Apr;36(4):811–6.
-
Zhong M, Liu JT, Jiang H, et al. Incidence of Spontaneous Resorption of Lumbar Disc Herniation: A Meta-Analysis.Pain Physician. 2017;20(1):E45–E52.
-
Chiu CC, Chuang TY, Chang KH, et al. The probability of spontaneous regression of lumbar herniated disc: a systematic review.Clin Rehabil. 2015 Feb;29(2):184–95.
Halluks valgus tedavisinde üç farklı konservatif yaklaşımın karşılaştırmalı olarak etkinliğini araştırmak için bir çalışma yapılmıştır. Birinci gruba parmak makarası, ikincisine geceleri giyilecek halluks valgus ateli ve üçüncü gruba mobilizasyon (eklemler arası hareketlendirme) egzersizleri verilmiştir. 3 aylık bir uygulama sonrası karşılaştırma yapıldığında, parmak arası makara kullanımının ağrı ve deformite şiddetinin azalmasında etkisiz kaldığı; gece ateli ile ağrının bir miktar azaldığı ancak deformite şiddetinin azalmadığı sadece derecesinin korunduğu görülmüştür. Egzersiz uygulayan grupta ise ağrı ve deformite şiddetinde anlamlı azalma sağlanmıştır.