Fizyoterapist olarak, meslek hayatım boyunca her türlü bedensel aktiviteye büyük ilgi duydum. Bunlardan biri de hayata hareket katmanın güzel yollarından biri olan yoga. Bu yazıda, yoga ile ilgili biraz genel bilgi verdikten sonra merak edilenlere ve sık sorulanlara değineceğim.
Yoga nedir?
Hindistan kökenli bir “egzersizler”disiplinidir ve Sanskrit dilinde, birlik, bir olmak, bir araya getirmek anlamlarına gelir.
Yoga uygulamaları, bir gülün yaprakları gibi hem birbirinden ayrı hem birbiriyle iç içedir. Katmanlar önümüzde açıldıkça derinleşiriz. Nefes, beden, akıl ve duygu kontrolüne yönelik farklı uygulamalar; sağlığın devamı ve iç huzuru için yapılır. Bu haliyle insanın sadece bedensel olarak değil akıl durumu ve tavır olarak da değişmesine vesile olan bir sistemdir.
Sağlığımızla ilgili bir sorun yaşadığımızda aklı sakin tutmak ne kadar zor olur hepimiz biliriz; endişelerle dolu türlü düşünceler geçer aklımızdan. Güzelim enerjimizi bunlara harcarız. Bunun tam tersi de mümkün, akıl çok hareketliyse (endişe içindeyse, odaklanamıyorsa vs.) vücudumuz da bu durumdan etkilenebilir. Yogada öncelikli hedef; nefesi, bedeni, aklı ve duyguları bir araya getirmektir. Ne demek bu? Örneğin; aklın yap dediğini beden yapmıyorsa; akıl “düzenli yürüyüş yapayım” diye karar alır ama beden atalet içinde kalmaya devam ederse “akıl ve beden birliği yoktur” diyebiliriz. Yoga tekniklerinin düzenli uygulanması kademeli olarak bu etkiyi sağlayabilir. Toplumda en çok bilinen teknikler; asanalar (yoga duruşları), pranayama (nefes kontrol egzersizleri), meditasyon, gevşeme ve odaklanma teknikleridir. Yogayı eşsiz bir sistem yapan, bu bütüncül yaklaşımdır.
Yogaya dair yaygın ön yargılar nelerdir?
- Ne kadar çok geriye bükülürsek o kadar iyi yapıyoruz demektir.
- Baş üstünde durmak şarttır.
- Sadece esnek, zayıf ve genç olanlar yapabilir.
- Sadece hareketlerden oluşan bir sistemdir.
Anlaşılacağı üzere yoga, ne kadar çok geriye bükülürsen o kadar iyi yaptığın, baş üstünde durmanın şart olduğu, sadece esnek, zayıf ve genç kişilerin yapabileceği gibi önyargılarımızdan çok farklıdır ve sadece bir hareket sistemi de değildir.
Yoganın sağlığa faydaları üzerine yapılan araştırmalar ne diyor?(*)
- Kas gücünde, esneklikte ve hareket açıklığında gelişmeye yardımcı olabilir. Bunun çarpıcı örneklerini günlük yaşamda fark etmek çok kolay. Yaklaşık bir yıldır çorabını giymekte zorlanan bir öğrencimin artık bu sorunun kalmadığını söylemesi; bir başka öğrencimin mutfak rafından tabakları alırken artık hiç yardıma ihtiyaç duymadığını söylemesi ve genç bir öğrencimin de uzun süreli yolculuklardan sonra artık belinin tutulmadığını söylemesi; ilk aklıma gelen örnekler.
- Enerji seviyesi artar.
- Uyku kalitesi yükselir. Rüyalarının güzelleştiğini ifade eden bir öğrencimi burada anmadan geçmek olmaz.
- Stres, anksiyete, üzüntü veya depresyonda yardımcı olur. Ders verdiğim sınıflarda kullandıkları ilaçları, doktorlarının onayı ile bırakanlar olabiliyor.
- Stres ve kaygının hafiflemesine bağlı olarak kan basıncında ve kalp atış hızında düşüş sağlanabilir.
- Vücut ısısının düzenlenmesi, kalp-damar sağlığı, hormon sistemleri, bağışıklık sistemi, solunum sistemi üzerinde olumlu etkileri vardır.
- Ayrıca yaşamdan memnuniyet hissini geliştirir. Çevreleriyle kavgalarının azaldığını, daha hoşgörülü ve huzurlu olduklarını söyleyenler bu madde için güzel örnekler.
Yoganın fizyoterapide kullanımı:
Özellikle kronik ağrı ve kronik şikayetlerde sonuç alabilmek için bedenin biyomekanik durumundan daha önemli olan duygular, ilişkiler, beklentiler gibi kişinin tüm yaşamını kapsayan biyopsikososyal yaklaşım kullanılır. Fizyoterapi açısından önemli olan, bu kişilerdeki değişmiş olan otonom sinir sistemi dengesidir ve bu sisteme ulaşmanın üç yolu vardır; nefes, hareket ve dokunma. Bu sebeple yoga, nefes-zihinsel odaklanma-fiziksel egzersiz üçlüsünü birleştiren bütüncül özelliğinden dolayı etkili yöntemlerden biri olarak fizyoterapi yolculuğunun bir aşamasında veya fizyoterapi bittikten sonra kullanılabilir. Temel taşları ise beden farkındalığı sağlamak, bedenin sınırlarını fark etmek, bırakmayı öğrenmek, nefesin içinde akarak hareket etmek, aklından geçenleri fark etmek şeklinde özetlenebilir. Birçok meslektaşım bu yönde de çalışıyor ve artık kendinize uygun bir yoga seansı bulmanız çok daha kolay.
Şanslısınız fizyoterapistiniz burada!
Ebru ÇELİKOK, Fizyoterapist (Fizyoterapistinizle ilgili detaylı bilgi almak için lütfen tıklayınız.)
KAYNAKLAR
-
Rosario JL, Leite JR. Difference between blood pressure, heart rate and global stretch before and after 8 weeks of standardized meditation and yoga asanas, EC Orthopaedics, 2019.
-
Mark D, Robert G, Jake L, Ezra A. Effects of hatha yoga practice on the health‐related aspects of physical fitness, Preventive Cardiology, 2007
“Tedavide yapılan fizyoterapi teknikleri yeterli, egzersiz yapmama gerek yok.”